Αρχαία Ιστορία

Οι αρχαίες γραπτές πηγές δίνουν ως χρονολογία καθιέρωσης των Νεμέων Αγώνων στους ιστορικούς χρόνους το 573 π.Χ. και οι ανασκαφές το έχουν πλήρως επιβεβαιώσει. Πράγματι, μία από τις πιο πρώιμες επιγραφές αναφέρει τέσσερις νίκες στο άθλημα γνωστό ως παγκράτιο ενός εντόπιου αθλητή, του Αρίστιος από τις Κλεωνές, ήδη, ίσως, από το 567 π.Χ.
Μολονότι ο χώρος και οι αγώνες φαίνεται να ήταν υπό την εποπτεία των Κλεωνών, είναι προφανές ότι η απόλυτη εξουσία ασκείτο από το Άργος. Αυτό μπορεί να προέκυψε ως αποτέλεσμα της συμμαχίας Άργους και Αθήνας, που προκάλεσε τη βίαιη καταστροφή της Νεμέας κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν η Σπάρτη πραγματοποιούσε στρατιωτικές επιχειρήσεις με επίκεντρο τη Νεμέα, το 419/18 και 415/4 π.Χ. (Θουκυδίδης 5.58-60 και 6.95, αντίστοιχα).

Η βάση του αγάλματος του Νεμεονίκη Αρίστιος από τις Κλεωνές, επιγεγραμμένη βουστροφηδόν (με εναλλασσόμενη γραφή των γραμμών από αριστερά προς τα δεξιά και από δεξιά προς τα αριστερά), του 550 περίπου π.Χ.

Μετά από αυτή την καταστροφή, ο χώρος παρέμεινε ερειπωμένος για περίπου 75 χρόνια. Η τέλεση των αγώνων συνεχίστηκε, αλλά στο Άργος. Σε κάποια χρονική στιγμή, που δεν απέχει πολύ από το 330 π.Χ., οι αγώνες επέστρεψαν στη Νεμέα, όπως συνάγεται από την υλοποίηση ενός εκτεταμένου οικοδομικού προγράμματος, που περιέλαβε το Ναό του Διός και το Πρώιμο Ελληνιστικό Στάδιο. Είναι πολύ πιθανό το πρόγραμμα αυτό να μαρτυρεί έναν μακεδονικό ρόλο, που διαδραματίστηκε στη Νεμέα, ειδικά από το Φίλιππο και το γιο του Μεγάλο Αλέξανδρο.

Οι Αγώνες στη Νεμέα δεν κράτησαν για πολύ και το 271 π.Χ. ξαναμεταφέρθηκαν στο Άργος. Νεμεονίκες καταγράφονται καθ’ όλη την υπόλοιπη αρχαιότητα, αλλά όχι στην ίδια τη Νεμέα. Όταν Ο Παυσανίας την επισκέφθηκε περί το 150 μ.Χ. βρήκε το Ναό του Διός ερειπωμένο, με πεσμένη οροφή και χωρίς το λατρευτικό άγαλμα. Ίσως πρόκειται για το έργο του περίφημου Λυσίππου, που αναγνώρισε αργότερα στο Άργος, στον εκεί ναό του Νεμείου Διός.